نگاهی به مجموعه شعرگریز باد از شهر سنگستان 

نوشته: مجید افشاری
نگاهی به مجموعه شعرگریز باد از شهر سنگستان اثر ماجد العتابی، مترجم اصغر علی کرمی

ورود به جهان هر کتابی نشانی دانستن و نشانه جویی می طلبد آنهم کتابی که با پیش دانسته هایت واقفی که ازمولفی آگاه به روزگار و دغدغه مند است، آوارگی، غربت، عدم امنیت، و بی اعتمادی به وضع موجود در نام کتاب موج می زند.
ترس، وداع، غربت، دریا، تبعید...کلیدواژه های پررنگی هستند که فضای خیال انگیز کتاب را مدیریت می کنند. نمی گویم نمایندگی می کنند زیرا قرار این است که مخاطب کاملا متمرکز بر چنین کلماتی باشدو این کلمات دارای جوهر حیات شاعر هستند. شاعر از آن دسته پرسه زن های پرُچانه نیست که به هر گوشه ای از جغرافیا ی زندگی سرک بکشد و گزارش گر وقایع تلخ و شیرین و گس آن باشد. او سعی در ایجاد رضایت مندی مخاطب عام هم ندارد که مشتی حرف سطحی تغزلی تحویلش بدهد و او را مجاب به ارزشمند پنداری اثرش کند. چنان غریبانه و یکه سفر می کند که هم وارستگی را یادآوری می کند هم حسرت عمیق درونش را تجلی می دهد. 
مثال: اکنون مسافر همه چیز را با خود می برد / به غیر از خانه و دوستانش / وبوی شوق بر گردن یک زن را ..

تعلق خاطرهای شاعر یا هر فرد مورد نظری به سادگی و بی پروا بیان می شود. امنیت، معاشرت و خلوت عاشقانه ای که به ناگزیر از دست می رود. 

رجوع شاعر به معیشت اما از نوع نگرش به سرشت انسان هم محل دقت است .. فشرده ی هبوط و استبداد نان در عصر حاضر به اشتراک باور پذیری می رسند آنجا که می گوید؛ 

ماجرا این است که تو در صف ایستاده ای/ منتظر نان/ همه چیز را اینجا فراموش کرده ای .. محوریت با نان است و بس و این ابتذال تحمیلی، دردناک و غم انگیز است ..

زبان بالغ در توصیف هم نشانه ی مهارت بی انکار شاعر است که در عبارتی موجز روایتی را قرار می دهد. 
مثال: شب را از پیراهنش بتکان ... 

در جست و جوی زندگی و بازگشت به طبیعت و حیات عرفی، در عین فاصله گرفتن های مقطعی اثر، نشانه های صمیمانه ای را رونمایی می کند. 

مثال: نشانی گلی در پاییز را به من بده / حالا که بیلچه ای با خود ندارم 

چیزی نیست مگر رنگ پریدگی که ساکن اتاق است ..

ناباوری های مستمر هم می توان در اثر پیدا کرد. 

مثال: نیایش می کرد / آن که هیچ دعایی او را نمی فریفت 

در فصلی از کتاب به تعاریف شاعر از کلمه ی غربت می رسیم . اساساً زمانی شاعر به گزاره های برش خورده و مستقل می رسد که بیشترین تاملات را روی موضوعی داشته باشد به مثالی از کتاب بسنده می کنم. 

مثال: غربت رویایی است 
که در شهوتِ خواب ،فرار می کند 

از منظری می توان سه بعد خاص کتاب را فهرست وار برشمرد 

۱_ در ساحت عاطفی حرف های فلسفی زدن: این رویکرد نشانه اعتبار دادن به عاطفه ی انسانی در سایه گفتمان های درونی است که شاعر اجازه ی غلبه به هیچکدام را در کتاب نمی دهد نوعی توازن و همراهی را ایجاد می کند. 

۲_ روایت بی قراری های مزمن مولف: این رویکرد به ما یادآور می شود که بزنگاه های مشترک بسیاری با خودِ شاعر ،صرف نظر از قلمش داریم. 

۳_ به جای دانای کل بودن ،به تعریف رساندن تجربه ها برای خود:  این رویکرد یک شیوه ی هوشمندانه در فرار از تله های حکمت گویی است که جلوه ی شعاری و جنبه ی خطابه پیدا می کنند که جاذبه ی صمیمیت حال و هوای کتاب را به خطر می اندازند و چه خوب مولف با حواس جمع مراقب است که این اتفاق نیفتد. 

او دریافته است پناه جویی به هر ضلع زندگی پایانی جز سرگشتگی ندارد. با عباراتی تکان دهنده از غار وام می گیرد (غار نماد تاریکی ، انزوا، زیستگاه تاریخی ، فردیت شهریت زده ....)

مثال: هیچ غاری آهنگ غربت را نخواهد کرد / تنها راه می روی / راه ..رهایت می کند !! 

پرسشی را کتاب برای مخاطب می آفریند که نسخه ی مرجع ذهن شاعر چیست؟ 

خاطرات نسخه ی مرجع برای ذهن شاعر هستند که با آنها به سیر و سلوکی عاطفی، فلسفی می رسد. 

خاطرات کم کم هویت مستقل قابل رجوع پیدا می کنند، آنها موجودات سخنگویی می شوندکه باهم به مجادله می پردازند و گاه به دلداری هم می شتابند. 

تعریف شگفت آوری را از خاطرات می خوانیم که یکی از بدیع ترین تعابیر و صحنه سازی های شاعرانه است. 

خاطرات/ کشیده ی مادری است/ که روی فرش عتیقه اش قهوه ریخته باشی .. 

شرمساری، ندامت ناخواسته، گناه کاری های بی اراده و معصومیت های متوالی که قربانی قهر شرایط می شوند .. در نهایت خلاصه ی هر آنچه ناگفته مانده است عبارت های درخشان و تاثیر گذار زیر است.

چرا پیدایم نمی کنی ؟ 
مگر نه من کسی هستم 
که همه ی راه‌ها را پیموده است ..

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

انتهای پیام/